Recensies

Waarom werkt nog niet heel Nederland hiermee?

Erik Meester, leraar, schrijver, curriculumontwerper voor PO

Even reclame maken voor deze nieuwe uitgave van Uitgeverij Pica, omdat ik vind dat elke basisschool in Nederland volgens de - in onderzoek én praktijk - bewezen effectieve methodiek 'Zo leer je kinderen lezen en spellen' zou moeten werken. Met deze uitgave is de overstap maken nu gemakkelijker dan ooit.
'Lezen en spellen in groep 3' vormt een waardevolle aanvulling op het handboek 'Zo leer je kinderen lezen en spellen' (ZLKLS) van José Schraven. Deze nieuwe uitgave bestaat uit uitgewerkte lesschema’s lezen, spellen en schrijven volgens de uitgangspunten van ZLKLS.

De meest gebruikte lesmethodes voor het leren lezen en spellen zijn te dik - zitten vol nutteloze 'opvuloefeningen' - en te duur. Het boek 'Zo leer je kinderen lezen en spellen' waarin de onvolprezen José Schraven haar sobere doch zeer effectief bewezen methodiek heeft beschreven kost maar € 35,- . Link naar onderzoek van prof. dr. Anna M.T. Bosman http://www.annabosman.eu/WPSamSchraven.html. Waarom werkt nog niet heel Nederland hiermee?
Sarah Bergsen & Wilma van Aar boekten dit jaar ook een groot succes met de toepassing van deze methodiek.

Goed om mezelf een spiegel voor te houden als het om mijn lees- en spellingsonderwijs gaat.

Hannah Bijlsma, leerkracht groep 4, onderzoeker, schrijver

Afgelopen woensdag zat ik weer eens aan de studietafel bij de studiedag ‘Zo leer je kinderen lezen en spellen’ (groep 4-8) van Shirley Snip! Goed om mezelf een spiegel voor te houden als het om mijn lees- en spellingsonderwijs gaat.
Hieronder een paar take-aways van deze dag:
📌 Na groep 3 stopt het onderwijs in technisch lezen niet! Het is belangrijk leerlingen heel expliciet alle categorieën te leren lezen. Als ze woorden als ‘militair’, 'maillot' en ‘initiatief’ goed leren verklanken, dan kunnen ze dat vervolgens ook goed uit het hoofd opschrijven.
📌 Het doorleesniveau gaat over hoe nauwkeurig een leerling leest. Zorg altijd voor een goede balans tussen tempo en nauwkeurigheid.
📌 Advies Shirley: bied de leerlingen de eerste helft van groep 3 blokletters aan in het handschriftonderwijs. Daarna kun je overgaan naar het verbonden schrift (I know, de meningen zijn hierover verdeeld). Wat je ook kiest: zorg áltijd voor een goede instructie in handschriftonderwijs, gekoppeld aan het lezen en spellen. Want een goed handschrift = goed spellen.
📌 Sommige regels zijn in Staal versie 2 aangescherpt. Bijvoorbeeld bij klankgroepenwoord. In plaats van ‘ik schrijf het woord zoals ik het hoor’ —> ‘Ik schrijf wat ik hoor’. Spreek dit in je team goed met elkaar af.
📌 Leer de categorienummers niet uit het hoofd! Nergens voor nodig. Wél de namen en bijbehorende regels.
📌 Monitor het lees- en spellingsniveau van je leerlingen dagelijks. Pas dan kun je goede interventies inzetten om alle leerlingen mee te krijgen. Want élke leerling kan leren lezen en spellen.
📌 Zorg voor een vast lesritme. Dan weten leerlingen precies waar ze aan toe zijn en benut je de lestijd zo efficient mogelijk: opfrissen categorieën, opfrissen klankgroepenwoord, instructie nieuwe categorie, oefendictee, nabespreking, zelfstandige verwerking, analyse (NB: al deze lesonderdelen bevatten weer eigen didactische principes)
📌 Groepsopstelling in rijen: dan kunnen leerlingen zich goed concentreren en de leraar goed imiteren, je kunt oogcontact maken met élke leerling en het is goed voor de zithouding.
📌 Heb op school een gedeelde taal als het om lees- en spellingsonderwijs gaat. Niet alleen in visie, maar ook in gedrag/ handelen.
📌 Goed lees- en spellingsonderwijs kost tijd! Kijk op school kritisch naar je tijdsbesteding en prioriteer na schooltijd het voorbereiden van je lessen.
En we hebben vooral veel geoefend in het lees- en spellingsonderwijs!

Ik heb waardevolle feedback ontvangen die me helpt mijn lessen nog beter te maken.

Jitske Zwart, leerkracht basisschool De Tandem Oud-Beijerland, onderwijsadviseur Expertis

Achterin de klas... of toch zelf voor de groep?
In mijn werk als onderwijsadviseur zit ik vaak achterin de klas. Dit is een onderdeel van de trajecten die ik uitvoer. Daar observeer ik lessen en leerkrachten, met als doel het verbeteren van de lessen en leerkrachtvaardigheden met betrekking tot rekenen of het EDI-lesmodel. Vaak hoor ik: "Ik vind het spannend dat je erbij zit." Mijn antwoord is dan vaak? "Wees jezelf, laat zien wat je kunt, en onthoud dat feedback bedoeld is om je nóg verder te helpen in dit mooie beroep."
Gisteren was het echter mijn beurt. Ik was niet de observator, maar de leerkracht voor de groep. En ja, ook ik vond het spannend! De halve nacht wakker gelegen, de les in mijn hoofd minstens vijf keer voorbereid... en alle vijf keer liep hij compleet in de soep. 😅
De praktijk: ik ben al een paar weken bezig met een nieuwe spellingmethode op de basisschool waar ik naast mijn advieswerk nog werk. We zitten midden in een implementatietraject. Als scholen overstappen op nieuwe methodes en didactiek, raad ik een grondige aanpak aan, precies wat we hier ook doen. De leerlingen gaan stappen vooruit, maar ik merk dat ik zelf nog zoekende ben. Hoe zeg je die regel ook alweer precies? Krijg ik iedereen mee? Heb ik genoeg aandacht voor alle spellingcategorieën? En doordat ik niet meer dagelijks voor de groep sta, verlies ik sneller die ene leerling uit het oog die even niet oplet of stiekem even naar het toilet gaat.
Na 35 minuten zwoegen zat mijn observatie erop. En natuurlijk... het viel achteraf reuze mee. Ik heb waardevolle feedback ontvangen die me helpt mijn lessen nog beter te maken.
Met grote dank aan collega Shirley Snip voor het delen van jouw kennis en feedback aan mijn collega’s en mij. Samen blijven we leren, ontwikkelen en groeien. Want dat is waar onderwijs uiteindelijk om draait. 💡

De cursus hebben wij als interessant ervaren, met veel voorbeelden uit de dagelijkse praktijk.

Pop Jan Koster, groepsleerkracht/ taal/leesspecialist op basisschool de Hoeksteen Enkhuizen

Een aantal jaren geleden hebben we, door tegenvallende leesresultaten in groep 3, ervoor gekozen om onze leesmethode “Veilig Leren Lezen” los te laten en te kiezen voor de methodiek van “Zo Leer je Kinderen Lezen en Spellen” (ZLKLS). De methodiek was voor ons niet nieuw, omdat we al ruim tien jaar bij spelling werken met de methode Staal, waarin de methodiek compleet is uitgewerkt in afzonderlijke lessen. Nu dus ook de overstap naar technisch lezen. Door invoering van de methodiek hebben we op dit gebied een mooie, doorgaande lijn gerealiseerd van groep 2 tot en met groep 5, waarbij (zo verwachten we) het lezen een versterkend effect zal hebben op de resultaten bij spelling. Voorafgaand aan het besluit om voor technisch lezen de methodiek van ZLKLS bij ons op school in te voeren, hebben de desbetreffende leerkrachten allereerst de basiscursus onder leiding van Shirley Snip gevolgd. De cursus hebben wij als interessant ervaren, met veel voorbeelden uit de dagelijkse praktijk. Het is duidelijk geworden welke interventies er toe doen bij het leren lezen en welke opdrachten + oefeningen vanuit de reguliere aanvankelijk-leesmethoden hier weinig tot niets aan bijdragen. Vervolgens zijn tijdens de cursus de lesschema’s vanuit ZLKLS en de onderdelen die hierin aan bod komen uitvoerig besproken. De lesschema’s zorgen voor een duidelijke structuur van een les, waarbij lezen, spelling en schrijven (al vanaf de eerste dag in groep 3) in samenhang worden aangeboden. De lessen zijn leerkracht gestuurd. De afwisselende werkvormen zorgen tevens voor een actieve betrokkenheid bij de kinderen.

De invoering was, zeker aan het begin in groep 3, best spannend. Het eerste jaar moesten we de lesschema’s namelijk nog zelf concreet invullen. Durf je dan daadwerkelijk bepaalde dingen los te laten en zelf keuzes te maken? Gelukkig konden we hiervoor steeds met onze vragen bij Shirley terecht, die daarnaast ook regelmatig langskwam voor een observatie in de klas en tijdens het nagesprek vanuit haar ervaring en expertise concrete, bruikbare tips kon geven, waardoor we de methodiek in de praktijk steeds steviger weten neer te zetten. De leesresultaten geven aan dat we op de goede weg zijn. Zo zijn alle kinderen dit schooljaar in groep 4 gestart met een technisch leesniveau van AVI E3 of hoger. Voor onze school een fantastisch resultaat.

Shirley heeft enorm veel kennis en weet dit op een leuke, spontane manier over te brengen.

Miranda Toonstra - Bouma, leerkracht groep 5, Samenlevingsschool Oudehaske

Wij hebben het traject dat we met Shirley hebben gevolgd als zeer prettig ervaren. Shirley heeft enorm veel kennis en weet dit op een leuke, spontane manier over te brengen. Als team hebben wij handvatten gekregen om op een, vernieuwde, manier met ons spellingonderwijs aan de slag te gaan. Wij hebben het gevoel dat wij meer boven de methode staan en staan met meer zelfvertrouwen voor de klas. De lessenbezoeken gedaan door Shirley waren erg prettig. Op een directe, maar fijne manier kregen wij feedback op onze lessen en tips die gelijk in de praktijk konden worden gebracht. Wij zijn blij dat ons traject met Shirley doorgaat!

Op een positieve manier kijkt Shirley, samen met de leerkracht naar verbeterpunten, maar ook naar sterke punten van de leerkracht.

Natasja Velseboer, leerkracht groep 4/ taalspecialist basisschool de Otterkolken Heemskerk

Shirley heeft ons op school geholpen om de methode Staal te implementeren. Na twee intensieve trainingsmiddagen is Shirley drie dagen gaan observeren in de klassen om de spellingslessen te bekijken. Twee dagen mocht ik met Shirley meelopen. Ik heb dit als heel prettig en leerzaam ervaren. Op een positieve manier kijkt Shirley, samen met de leerkracht naar verbeterpunten, maar ook naar sterke punten van de leerkracht. Zij geeft niet alleen feedback op de spellinglessen en de methodiek van José Schraven, zij neemt in de feedback ook punten van het boek ‘Teach like a Champion’ en andere klassenmanagent tips mee. Door de positieve feedback van Shirley, is het voor iedereen prettig dat zij komt kijken in de klas. Wij zijn op school direct aan de slag gegaan met de handige tips. Het was heel erg fijn om met Shirley te werken!

In sept 2021 is Shirley bij ons op school geweest voor de introductie van Staal! Wat een kennis heeft zij over deze methode en de methodiek waar Staal op gebaseerd is. Het gehele team kon hier gelijk mee aan de slag met de methode Staal zoals de bedoeling is.
In oktober 22 ben ik samen met een collega naar de training doorgaande lijn groep 2/3 geweest. Ook bij deze training heeft Shirley ons extreem geïnspireerd om vooral het onderwijs in de groepen 2 te versterken op het gebied van voorbereidend lezen en voorbereidend spellen. De klankgebaren worden nu ook toegepast en niet alleen de ‘makkelijke’ letters worden aangeboden maar ook enkele tweetekenklanken en lange klanken komen in het onderwijs in groep 2 aan bod.
In sept en nov 2023 heb ik als ‘nieuwe’ leerkracht van groep 3 de cursus zo leren kinderen lezen en spellen volgen bij Shirley. En voor de derde maal op rij ben ik super enthousiast over haar en haar bevlogenheid over dit onderwerp. Ze weet waar ze over praat en geeft dit ook heel duidelijk en met onderbouwing aan!
De volgende dag kan de cursus gelijk in de praktijk toegepast worden.
Het niveau van het leesonderwijs en het spellingsonderwijs gaat snel omhoog. Waar de methodes lang blijven in de mkm woorden kan je met het volgen van de methodiek van zo leren kinderen lezen en spellen al sneller door naar mmkm mkmm of zelfs al mmkmm woorden als de leerlingen/groep daar aan toe zijn. Mocht je je afvragen hoe je dat kan doen neem vooral contact op met Shirley!
Tijdens de cursus wordt de aanvankelijk leesmethode en de niet methode gebonden toetsen ook kritisch bekeken en neem je als leerkracht uiteindelijk weer meer regie in handen. Als leerkracht doe je ertoe en Shirley kan dit heel goed uitleggen! Echt een aanrader.

Door haar enthousiasme en prettige manier van presenteren vliegt de dag om en ga je vol informatie én enthousiasme naar huis.

Irma Metz, leerkracht groep 7 Prinses Julianaschool Gouda

Met veel collega's volgden we de basistraining van ZLKLS, gegeven door Shirley. Ze is ervaringsdeskundige: ze weet hoe de methodiek gebruikt kan worden naast een methode. Ze benadrukt dat de methodiek niet leidend is, maar dat je als leerkracht stuurt. Hiervoor kregen we veel praktische handvatten om in onze lessen te gebruiken. Ook legt Shirley beredeneerd uit waarom je met ZLKLS een aantal elementen verwijdert uit de methodeles en welke elementen je juist toe moet voegen. Hiermee zet ze de puntjes op de i: zo geef je een effectieve leesles en nog beter: zo worden je kinderen betere lezers en spellers. Door haar enthousiasme en prettige manier van presenteren vliegt de dag om en ga je vol informatie én enthousiasme naar huis. We zien uit naar de tweede cursusdag!

Ook leerkrachten van groep 1/2 weet zij uitstekend te doceren in het leren lezen en spellen.

Anne Schenkkan, directeur basisschool het Ridderspoor Houten

Shirley heeft begeleiding geboden bij de implementatie van de taalspelling-methode Staal. Ik kan haar training en begeleiding van harte aanbevelen; zeer sterke inhoud en zij neemt de collega's aan de hand van uitstekende voorbeelden mee. Ook leerkrachten van groep 1/2 weet zij uitstekend te doceren in het leren lezen en spellen. Shirley helpt ons het onderwijs beter te maken, ik gun dat ieder team (en daarmee álle kinderen).

Uit eigen ervaring merk ik dat kinderen meteen weer zin hebben in taal en spelling en dit door een kleine verandering.

Melissa Bliekendaal, leerkracht Meerwerfschool Floriant

Shirley heeft ons begeleid bij de implementatie van de methode staal. Tijdens de trainingsochtend nam ze ons op een enthousiaste manier mee in de didactiek van Staal. Op verschillende manieren heeft ze ons laten ervaren hoe je kinderen kunt meenemen in het aanleren van spelling. Steeds heeft ze de link gelegd met de methodiek van zo leren kinderen lezen en spellen van Jose Schraven. Haar manier van werken met een groep is aangenaam waardoor je enthousiast raakt en vol zit met ideeën voor je eigen lessen. Ze maakt gebruikt van praktische voorbeelden die voor leraren makkelijk in te zetten zijn voor de eigen groep. Uit eigen ervaring merk ik dat kinderen meteen weer zin hebben in taal en spelling en dit door een kleine verandering.
Shirley heeft ook nog klassenobservaties gedaan, hierbij kwam zij in de klas om les spelling te bekijken. Ik heb dit als heel leerzaam en prettig ervaren. Op een positieve manier kijkt ze samen met de leerkracht naar verbeterpunten en geeft ze aan wat je misschien anders zou kunnen doen.
Shirley is een kundig persoon en staat voor haar vak. Ik vond het fijn om samen te werken met je en heb veel gehad aan ons gesprek.

Ons team is erg enthousiast over de manier van begeleiden door Shirley.

Jeannette Hommers, kindcentrum Lourdes Westbeemster

Shirley heeft ons (Kindcentrum Lourdes) geholpen om de methode Staal te implementeren op school.
Ons team is erg enthousiast over de manier van begeleiden door Shirley. Rustig, betrokken en duidelijk overbrengen van de doelen van de methode springen eruit. Ook het observeren van de lessen en het geven van feedback kan Shirley op een positieve manier waardoor het voor leerkrachten prettig is dat zij komt kijken naar een les. Om vervolgens de punten mee te nemen en de lessen beter te maken. Het was fijn om met Shirley samen te werken.

Wat een helder verhaal over een gedegen aanpak, zonder allerlei poespas.

Mariëlle Klasen, directuer basisschool De Fonkeling Stichting Wijs Utrecht

Vandaag nam Shirley Snip ons mee in het derde deel van de cursus. Het voorbereidend lezen en spellen stond centraal tijdens deze bijeenkomst. Wat een helder verhaal over een gedegen aanpak, zonder allerlei poespas. Lezen en spellen wordt niet spontaan ontwikkeld maar moet aangeleerd en geoefend worden. Dit doe je vanuit een sterke instructie in een doorgaande lijn, waarbij er vaste routines ingesleten worden. De aanpak ZLKLS past bij onze schoolvisie, het biedt een fijne houvast, maar uiteindelijk bepaalt de leerkracht wat zijn of haar groep nodig heeft. Hij of zij maakt vanuit het vakmanschap beredeneerde keuzes.
De leraar maakt het verschil, niet de methode!

Zo leerzaam om naast haar te ( leren) observeren.

Vivianne Roza-Waajen, leerkracht groep 3 baissschool Leeve Roermond

Dit schooljaar begonnen in onze groep 3 met deze aanpak. En we zijn zo enthousiast! We zien echt het verschil! Daarnaast schoolbreed implementatie STAAL 2. Afgelopen week 2 observatiedagen spelling gehad door Shirley Snip samen met collega's uit de expertgroep Taal/ Lezen. Zo leerzaam om naast haar te ( leren) observeren.
Waarom doe je wat je doet?
Wat doet ertoe?
Trots op hoe ons team hiermee enthousiast aan de slag is gegaan en openstaat voor feedback.
Shirley Snip, wat een kennis & kunde én positieve manier van feedback geven!
Op naar de volgende observatieronde over een paar weken, maar dan de focus op lezen ( ZLKLS).

En dat is precies waar de kracht van Staal ligt.

Daniëlle Roubos, leerkracht/taalcoördinator SBO Schreuderschool Den Haag

Vandaag het tweede deel van de cursus Staal2 afgerond, waarin we nog meer hebben geleerd over het verbeteren van ons spellingonderwijs. Hoewel je zou denken dat lesgeven uit een methode eenvoudig is, vraagt het toch veel oefening en samenwerking om ervoor te zorgen dat het hele team dezelfde taal spreekt. En dat is precies waar de kracht van Staal ligt. Dank aan Shirley Snip voor het delen van jouw waardevolle kennis en inzichten!
Op naar januari. Dan gaat Shirley wederom onze klassen in en het team voorzien van feedback.

Het was zo'n dag waarop je denkt: morgen ga ik er meteen aan de slag!

Lieneke Slim, directeur basisschool Anne de Vries Stadskanaal

Vandaag heeft Shirley Snip ons meegenomen in de wereld van de klankzuivere woorden en de methodiek van ZLKLS. Het was een zéér boeiende, leerzame en inspirerende dag. Waardevol om met elkaar kennis op te doen en dit ook te kunnen delen met teamleden van collega-scholen. Het was zo'n dag waarop je denkt: morgen ga ik er meteen aan de slag!
Volgende week hebben we opnieuw een bijeenkomst met Shirley. Benieuwd naar wat die ochtend ons team èn onze leerlingen gaat brengen!

Zo'n middag is voor mij als directeur echt genieten! Samen maken we het onderwijs voor onze kinderen elke dag een beetje beter en dat is wat ertoe doet!

Michelle Merk directeur basisschool Blink Stichting Wijs Vleuten.

Op Basisschool Blink willen we dat alle kinderen goed leren lezen en spellen. Nadat er vorig schooljaar onderzoek is gedaan binnen het leerteam van groep 1-2 en 3 naar dit onderwerp en de leraren zich verdiept hebben in de methodiek zo leer je kinderen lezen en spellen van José Schraven hebben we vanmiddag met de collega's van groep 3 een praktijkgerichte scholing gehad over de klankzuivere periode. Ook een bijeenkomst voor groep 1-2 volgt uiteraard want de basis leggen we al vanaf groep 1. Dank aan Shirley Snip die vol passie haar kennis en ervaringen met ons heeft gedeeld. Ik heb genoten van een middag waarin het gesprek over vakkennis en didactiek centraal stond. De betrokkenheid van iedereen was hoog. Collega's stelden veel vragen, reflecteerden hardop over hun handelen en er werd vooruit gekeken hoe de les van morgen weer wat beter kan. Zo'n middag is voor mij als directeur echt genieten! Samen maken we het onderwijs voor onze kinderen elke dag een beetje beter en dat is wat ertoe doet!